Zmiana układu klawiatury — jak zrobić to najlepiej?
Jeśli od zawsze używasz QWERTY, ale zastanawiasz się nad wypróbowaniem nowego układu, mogę Ci pomóc podjąć decyzję i usprawnić proces przejścia.
W momencie pisania tego artykułu mam już 5 lat doświadczenia w pisaniu bezwzrokowym na układzie QWERTY oraz 5 miesięcy na układzie Colemak DH. Jeśli temat układu klawiatury Cię interesuje, zapraszam do dalszej lektury!
Historia QWERTY
Układ QWERTY jest powszechnie znany i domyślnie implementowany we wszelkich urządzeniach. Ale, czemu akurat ten?
QWERTY został wymyślony i stworzony na początku lat 70. XIX wieku. Miał on na celu zmniejszenie zacinania się literników podczas ich przesuwania w celu uderzenia atramentem w papier na ówczesnych maszynach do pisania. Oddzielenie niektórych liter od siebie na klawiaturze zmniejszyło ilość zacięć maszyny.
W obecnych klawiaturach taki problem nie występuje. Natomiast układ ten został już tak zakorzeniony i rozpowszechniony, że nowo powstające układy nie miały wystarczającej siły przebicia, mimo iż zapewniały większą prędkość i komfort pisania.
Czy należy coś zmieniać ?
Tak naprawdę to nie ma nic złego w pisaniu na QWERTY. Jeżeli piszesz na klawiaturze sporadycznie, np. tylko by przeglądać internet, to wręcz odradzam przesiadki na inny układ. Wypracowanie pamięci mięśniowej zajmuje sporo czasu i inwestycja ta po prostu się nie zwróci.
Jeżeli korzystasz często z komputera, to myślę, że warto nauczyć się pisania bezwzrokowego (touch typing), ale również na układzie QWERTY. Efekty nauki widać każdego dnia, przynajmniej na początku, gdy różnice są najbardziej widoczne. Nawet jeśli zrezygnujesz, to pamięć mięśniowa z Tobą zostanie. Dlatego, jeśli często korzystasz z urządzeń posiadające klawiaturę, automatycznie sobie to utrwalasz.
Natomiast jeżeli piszesz dużo tekstów czy zajmujesz się programowaniem i przewidujesz, że będziesz to robić przez najbliższe kilka lat, to polecam Ci rozważyć nauczenie się wydajniejszego układu klawiatury.
Różnice w najpopularniejszych układach
Żeby układ był ergonomiczny, najczęściej używane litery powinny znajdować się w środkowym rzędzie klawiatury (zwany też rzędem głównym). Redukuje to dystans przenoszenia palców na klawiaturze, a co za tym idzie, zwiększa wygodę pisania. A oto jak prezentują się trzy najpopularniejsze układy pod tym względem:
Obraz pokazuje strefy najczęściej używanych liter w najpopularniejszych 10.000 wyrazach w języku angielskim. Jak widać na zdjęciu, QWERTY nie jest optymalnym układem. Dvorak wygląda dużo lepiej, natomiast kontrowersyjne w nim jest umiejscowienie interpunkcji po lewej stronie klawiatury oraz liter R, L, I.
Colemak w mojej opinii wydaje się najlepszą dostępną opcją. Powstał on dosyć niedawno, bo w 2006 roku. Rozłożenie najczęściej używanych klawiszy jest równomierne — 74% pisania odbywa się w rzędzie głównym w porównaniu do 70% dla Dvoraka i 32% dla QWERTY. Istnieje również modyfikacja o nazwie "Colemak DH" której używam. Podmienia ona kilka klawiszy i daje jeszcze lepsze rezultaty.
Po pierwsze
Poznaj swój cel i zrozum zalety oraz wady zmiany układu klawiatury. Dzięki temu nie odpuścisz sobie tak prędko, ponieważ wiesz, o co walczysz ✊
Pierwsze lekcje bywają wyczerpujące i frustrujące. Nagroda, jaką jest szybkie pisanie, jest odłożona daleko w czasie. Każdego dnia możesz obserwować swoje drobne postępy, natomiast to, co powoduje największą satysfakcję, to szybkie pisanie z jak najmniejszą ilością błędów. Minie sporo czasu, zanim poczujesz komfort używania nowego układu na co dzień.
Porównanie
✅ Zalety:
- Większy komfort i ergonomia
- Możliwość zwiększenia prędkości pisania
- Satysfakcja z nowej umiejętności
- Poczucie unikalności 😎
❌ Wady:
- Kłopotliwy proces przejścia
- Problematyczne korzystanie z urządzeń, które mają QWERTY
- Dla komfortowego korzystania z niektórych gier czy programów, trzeba będzie wyłączać skrypt lub manualnie zmieniać przypisanie klawiszy
- Wymaga konfiguracji, jeśli chcesz używać polskich znaków
Moją konfiguracją dzielę się w osobnym artykule. Pozwoli Ci ona używać polskich znaków, skrótów klawiaturowych z QWERTY oraz więcej!
Nauka
Gdy wytyczysz już swój cel i pogodzisz się z wadami, czas na pierwszą lekcję! Polecam zacząć od strony Colemak Academy. Znajdziesz tam 6 poziomów, z których każdy stopniowo wprowadza nowe litery. To świetny sposób na naukę — najpierw opanujesz podstawy, a potem płynnie przejdziesz do bardziej zaawansowanych liter. Dodatkowym atutem strony jest mechanizm podmiany klawiszy, dzięki czemu nie musisz nic zmieniać w systemie, aby korzystać z nowego układu.
Jak ćwiczyć
Z własnego doświadczenia wiem, że krótkie, regularne sesje są bardziej efektywne niż długie, sporadyczne ćwiczenia. Lepiej ćwiczyć 5-10 minut każdego dnia niż 7 sesji raz w tygodniu. Zauważyłem też, że kluczowy dla utrwalenia pamięci mięśniowej jest sen. Poprawa umiejętności jest wyraźniejsza następnego dnia niż między dwoma sesjami tego samego dnia.
W początkowej fazie nauki, gdy popełniasz jeszcze dużo błędów, ważne jest, aby ćwiczyć tylko wtedy, gdy jesteś skupiony. Wyobrażanie sobie wszystkich pozycji liter na klawiaturze wymaga sporego wysiłku. Jeśli jesteś zmęczony, przełóż sesję na inną porę dnia.
Muzyka może być pomocna w utrzymaniu tempa pisania, ale może też rozpraszać. Jeśli nie możesz obejść się bez muzyki, wybierz jeden utwór, który sprzyja koncentracji i zapętl go.
Na początku nauki skup się na poprawności. Nad prędkością i rytmem pracuj dopiero po osiągnięciu 40 wyrazów na minutę. Im mniej błędów popełnisz na tym etapie, tym mniej szkodliwych nawyków wykształcisz, co w rezultacie przełoży się na mniejszą ilość błędów w przyszłości.
W pewnym momencie nauki zadasz sobie pytanie: "Kiedy powinienem przejść na kolejny poziom i dodać nowe litery?". Niestety nie mam jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie. Dodanie kolejnych liter powoduje dramatyczny spadek prędkości. Dodanie kolejnych liter wiąże się z drastycznym spadkiem prędkości pisania. Skutkuje to tym, że zamiast skupiać się na tempie, musisz ponownie koncentrować się na przypominaniu sobie ruchów i lokalizacji liter na klawiaturze.
Kluczem jest cierpliwość i obserwacja własnych postępów.
Postępy
Powyższy wykres prezentuje moje początki. Zacząłem od poziomu 1, który zawierał 8 klawiszy. Dodanie dwóch kolejnych (poziom 2) spowodowało, że prędkość pisania spadła z blisko 40 do 23 wyrazów na minutę.
Ten wykres pokazuje statystyki ze strony Monkeytype od momentu, gdy poznałem cały układ i byłem w stanie używać wszystkich klawiszy. Zakres wykresu wynosi 3 miesiące. Kropki z początku pokazują wyniki z układu QWERTY. Jak widzisz, jest to długi proces, by znów pisać tak efektywnie, jak wcześniej.
Komfort pisania
Jeśli używasz klawiatury wyspowej lub Twoje nadgarstki są znacznie niżej niż poziom klawiszy, polecam zainwestować w podkładkę pod nadgarstki. Ułatwi to sięganie do klawiszy z górnej części klawiatury i zapobiegnie chorobie cieśni nadgarstka na dłuższą metę.
Jeśli szukasz budżetowego rozwiązania, możesz użyć dwóch opakowań chusteczek higienicznych jako tymczasowej podkładki. Nie jest to idealne rozwiązanie, ponieważ opakowanie może przyklejać się do spoconej skóry. Mimo to jest to świetna opcja przejściowa, która pozwala regulować wysokość podkładki poprzez wyciąganie pojedynczych chusteczek. Sam używałem tego rozwiązania podczas konkursu szkolnego, co możesz zobaczyć na poniższym zdjęciu 😁
Temperatura w pomieszczeniu ma duże znaczenie dla komfortu pisania. Zbyt niska temperatura powoduje drętwienie rąk i utrudnia płynne, dokładne pisanie. Z kolei zbyt wysoka temperatura powoduje pocenie się dłoni, co może sprawić, że klawisze staną się klejące lub śliskie.
Gdybym miał wybierać między skrajnościami, wolałbym wyższą temperaturę. Jednak optymalna temperatura do pisania to około 20-22 stopnie Celsjusza. W takich warunkach dłonie pozostają ciepłe i suche, co zapewnia komfortowe i wydajne pisanie.
Podsumowanie
Zmiana układu klawiatury to nie lada wyzwanie, ale może przynieść wiele korzyści. Zanim się na nią zdecydujesz, rozważ dokładnie swoje potrzeby i oczekiwania.
Jeśli jednak jesteś gotowy na podjęcie tego wyzwania, pamiętaj o kilku kluczowych kwestiach:
- Bądź cierpliwy: Nauka nowego układu klawiatury wymaga czasu i regularnych ćwiczeń. Nie zniechęcaj się początkowymi trudnościami.
- Skup się na poprawności: Nie martw się o tempo na początku. Najważniejsze jest, aby nauczyć się pisać poprawnie bez popełniania błędów.
- Ciesz się procesem nauki: Nie traktuj nauki nowego układu klawiatury jako obowiązku, ale jako wyzwanie i szansę na rozwój.
Powodzenia!
Frontend Developer z pasją do rozwoju